Rapport commissie Beel over de Greet Hofmans-affaire spoedig openbaar

Het rapport van de commissie Beel zal volgende maand als bijlage bij het boek van prof. Fasseur over de Greet Hofmansaffaire openbaar worden gemaakt. Daarmee zal een einde komen aan een jarenlange speculatie over wat er nu precies in dit rapport staat. De Greet Hofmansaffaire was eigenlijk een kwestie Soestdijk, een huwelijkscrisis en een conflict tussen Juliana enerzijds en Bernhard en Drees anderzijds met Greet Hofmans als stoorzender. In 1956 kwam het tot een climax in het conflict. Greet Hofmans was als gebedsgenezeres eind jaren veertig naar Soestdijk gehaald om de oogafwijking van toen nog prinses Marijke(de latere prinses Christina) te genezen. Beweerd werd dat Hofmans als een ware raspoetin aan het hof opereerde en grote invloed op koningin Juliana uitoefende. Het was de tijd van de koude oorlog en Juliana en Hofmans hadden bepaald pacifistische denkbeelden. Dit kwam tot uiting onder meer in de toespraak die Juliana in 1952 voor het Amerikaanse Congres hield tijdens haar bezoek aan de Verenigde staten dat jaar. Het Duitse tijdschrift Der Spiegel was het eerste buitenlandse blad dat in 1956 over de affaire publiceerde. Bernhard was fel gekant tegen Hofmans en een constitutionele crisis was het gevolg. In 1956 werd de affaire beslist in het voordeel van Bernhard en moest Greet Hofmans het veld ruimen aan het hof.

Merendeel Nederlanders stamt af van jagers en verzamelaars

Gisteren, maandag 20 oktober 2008, las ik in het Leidsch Dagblad bij John en Brigitte een opmerkelijk bericht: 75 % van de Nederlanders, ongeveer drie kwart, stamt af van jagers en verzamelaars die 35 duizend jaar geleden door Europa trokken. Dat blijkt uit dna-onderzoek onder 200 scholieren. 20% stamt af van migranten die 7000 jaar geleden als boer naar Nederland kwamen en 2,5 % is recent naar Nederland gemigreerd. Het merendeel van de Duitse mannen stamt af van de boeren. In Spanje, Frankrijk en Belgie (de streek waar de familie Bordoduijck vandaan kwam) komen meer verzamelaars en jagers voor. De resultaten van het onderzoek zijn afgelopen weekend in het museum Naturalis te Leiden gepresenteerd.

De kredietcrisis van 2008: een cesuur in de geschiedenis?

De huidige kredietcrisis vormt misschien wel een heel grote cesuur in de wereldgeschiedenis. De Groningse historicus Frank Ankersmit, vanavond te zien in de actualiteitenrubriek 'Eenvandaag' van de TROS, heeft er al op gezinspeeld dat we de huidige crisis zouden kunnen vergelijken met heel voorname cesuren in de geschiedenis als het jaar 476, toen er een einde kwam aan het West-Romeinse rijk of het jaar 1492 toen met de ontdekking van Amerika door Columbus de Nieuwe tijd begon. Of dit ook zo is, zal nog moeten blijken, maar zeker is wel dat de huidige crisis op een lijn gesteld kan worden met breuken in de geschiedenis als 1945 toen een einde kwam aan de tweede wereldoorlog en de bevrijding werd gevierd en 1989- de val van de Berlijnse muur. Er is nu een einde gekomen aan de overwinningsroes waarin we toen kwamen te verkeren, feitelijk is een einde gekomen aan het door Reagan en Thatcher gepropageerde casinokapitalisme of volkskapitalisme zo men wil. De Britse premier Gordon Brown heeft al aangegeven een nieuw Bretton Woods te willen. Hoe dan ook zal er meer toezicht komen op de financiele markten. En misschien wordt dan nu de basis gelegd voor een nieuwe financieel-economische ordening in de wereld. Of de Verenigde Staten hun superieure rol daarin kunnen behouden, is nog maar zeer de vraag. Het zwaartepunt in de markten zal meer naar het oosten verschuiven, heb ik de indruk.

Het koningschap van Willem II (vervolg)

Over de grondwetswijziging van 1840 en de betekenis voor de constitutionele verhoudingen is uitvoerig geschreven. Opmerkelijk zijn vooral interpretatieverschillen rond de waarde en de betekenis van de strafrechtelijk-ministeriele verantwoordelijkheid.
Nog in 1955 schreef de historicus Brugmans in de 'Algemene geschiedenis der Nederlanden X' dat 'het principe van 'Le roi regne, mais ne gouverne pas' pas vanaf 1840 in opkomst was.' De ontwikkeling, die in zijn ogen geleid heeft tot de grondwet van 1848, zag hij als een geleidelijk proces. In het aftreden van ministers als Van den Bosch en Beelaerts van Blokland na conflicten met het parlement in de jaren 1839-1840 moet men -volgens Brugmans- het eerste fundament van de latere staatkundig-ministeriele verantwoordelijkheid zien.
Brugmans staat overigens niet alleen, wanneer hij tot de conclusie komt dat de situatie door '1840' gewijzigd is. Zo ziet ook Bornewasser hierin heel nadrukkelijke veranderingen. Als belangrijkste signaleert deze dat ministers voortaan zich vooraf met de staatkunde dienden te verenigen; persoonlijke verantwoordelijkheid was dus in 1840 al aanwezig.
Nog minstens drie andere historici werden door laatst genoemde Bornewasser aangehaald. Blok en De Bosch Kemper kwamen tot de conclusie dat de ministers door de herziening van 1840 wel nadrukkelijk verantwoordelijk waren gesteld, doch praktisch daaraan geen uitwerking hadden gegeven. Hierdoor kon weinig feitelijke verandering in de bestaande verhoudingen worden waargenomen. Homogene ministeries bestonden volgens Suttorp voor 1848 nog niet. Staatsrechtgeleerden, onder wie Kranenburg, Bosscha en Van der Pot waren allen van oordeel dat het in de grondwet van 1840 om een louter juridische verantwoordelijkheid ging; geen enkele reele politieke betekenis kon hier aan worden toegekend. Pas vanaf 1848 was de minister verantwoording aan de Staten-Generaal verschuldigd. Dan begon de parlementaire periode en was aan het autocratisch regime -althans theoretisch- een einde gekomen.

'Historische' campagne spoedig van start

Spoedig gaat de 'historische' campagne 'Het verleden van Nederland' van start. Volgende week begint de week van de geschiedenis en dan zal ook een campagne van start gaan om het historisch besef van Nederlanders te vergroten. Vanaf 12 oktober a.s. zal als belangrijkste element in deze campagne een televisie-serie over het verleden van Nederland worden uitgezonden door de NPS/VPRO. Schrijver Geert Mak, ook bekend van de veelgeroemde serie 'In Europa' heeft het scenario voor de serie geschreven en oud journaal-correspondent Charles Groenhuijzen presenteert de 8-delige reeks programma's. Het wordt dus weer smullen geblazen voor liefhebbers van geschiedenis en 'historische programma's'. Hou de programmering op radio en televisie dus in de gaten de komende tijd. Want ook het radioprogramma 'OVT' besteedt hier aandacht aan.