dinsdag 20 januari 2009

De dag van de inauguratie van Barack Obama

Vandaag is een historische dag voor de Verenigde Staten en de wereld. Want vandaag wordt de eerste zwarte president van Amerika beedigd. De media staan er bol van. Op de website van de BBC zag ik een kort interview met de in 1968 vermoorde ds. Martin Luther King die destijds al voorspelde dat de Verenigde Staten binnen 40 jaar of eerder een zwarte president zou hebben. Die droom van King wordt vandaag bewaarheid. Ik ben erg benieuwd naar de speech van Obama vandaag. Want om die speech draait het allemaal op de dag van een inauguratie van een nieuwe Amerikaanse president. Wat gaat Obama Amerika en de wereld zeggen? Wat zijn zijn plannen en waarheen wil hij ons leiden? Hoe komen we uit de ernstigste economische crisis sinds de Depressie van de jaren dertig? Vanavond om zes uur Nederlandse tijd weten we het.

zondag 11 januari 2009

Het koningschap van Willem II (vervolg)

Het is vanaf 1843 dat koning Willem II de kennelijk ontstane tegenstelling tussen regering en parlement meer en meer gaat benadrukken. Hij zag deze tegenstelling vooral als een conflict tussen op herziening van de grondwet beluste parlementariers enerzijds en een grondwet-beschermende regering anderzijds. Het conflict liep dusdanig hoog op dat de vorst in 1847 zijn ministers beval niet meer in te gaan op interpellaties die mede ten doel kregen informatie ten aanzien van herziening te verkrijgen. De invloed die van de hervormers (men moet hierbij vooral aan Thorbecke c.s. denken) uitging was overigens minder groot dan de koning toen gedacht had. Zeker reikte deze op een gegeven ogenblik zo ver dat zelfs ministers aan herziening begonnen te denken, maar het uiteindelijk verloop van de gebeurtenissen in de periode 1840-1847 gaf een ander beeld te zien. In december 1844 kwam de kwestie in het centrum van de politieke belangstelling. Samen met acht andere kamerleden bood Thorbecke een proeve van een nieuwe grondwet aan twintig voorstanders aan. Slechts zeven ervan wilden het 'Negenmannenvoorstel' steunen, zodat het uiteindelijk op 31 mei 1845 met 34 tegen 21 stemmen werd verworpen. Hoewel Thorbecke een geenszins geringe rol heeft gespeeld in het proces dat geleid heeft tot de grote ommekeer van 1848, het jaar waarin men gewoonlijk de parlementaire periode laat aanvangen, is die rol mijns inziens nooit dominant geweest. Het was de 'autocraat' Willem II die in 1848 de doorslag gaf tot de 'ommekeer'. Hoeveel groter schat men zijn invloed en betekenis wanneer men zich nog realiseert dat een kamermeerderheid in 1845 een herziening a la Thorbecke had willen verhinderen.

zondag 4 januari 2009

Anna van den Eijkel: het jaar 1929

Is het morgen, 5 januari 2009, 90 jaar geleden dat ons omaatje Jansje Schaft ter wereld kwam, op 4 november a.s. zal het 100 jaar geleden zijn dat onze andere oma het levenslicht zag: Anna Bavelaar-van den Eijkel. Ik wil hier ingaan op hoe zij het jaar 1929 beleefde. Dat jaar begon niet gelukkig voor haar. Het zal in februari/maart 1929 geweest zijn dat zij de ziekte pleuritis opliep, waarschijnlijk als gevolg van de strenge winter, waarbij temperaturen van -20 C geenszins een uitzondering waren. Anna zal een aantal weken ernstig ziek zijn geweest en zal op advies van de huisarts zeker het bed hebben moeten houden. Bij het ontluiken van de eerste voorjaarsbloemen was ze evenwel nog niet volledig hersteld. Toen de familie Van den Eijkel in het voorjaar van 1929 bezoek kreeg van de bedrijfsleider van de firma Brenninckmeijer, bij welk bedrijf vader Nicolaas gewoon was zijn hoeden te kopen, was Anna gedwongen bij het nemen van een foto voor het huis, de verrichtingen buiten vanuit een stoel voor het raam gade te slaan. Ze zag toen nog erg bleek. Spoedig nadien zal ze evenwel volledig zijn hersteld, waarna ze zich weer volop in haar sociale leven zal hebben gestort. Over hoe Anna de zomer van het jaar 1929 precies heeft beleefd, zijn ons geen nadere gegevens bekend, maar het zal voor zich spreken dat ze zeker af en toe met haar vriendinnen is uitgeweest. Tot die vriendinnen kon zeker Guus Binnendijk worden gerekend, met wie zij zeker aan het begin van de jaren dertig een uitermate goede vriendschap onderhield en met wie zij 's zomers veelal uitstapjes maakte naar onder meer Den Haag en Scheveningen. De beurskrach van oktober 1929 ging aanvankelijk vrij onopgemerkt aan Anna en aan het gezin Van den Eijkel voorbij. Ofschoon de ineenstorting van de beurs heel directe gevolgen had voor de Amerikaanse bank- en beleggingswereld, bleef de Nederlandse economie in eerste instantie buiten schot. Mogelijk zijn er enige niet nader te omschrijven spanningen opgetreden in het najaar van 1929, de grote klap zou voor met name vader Nicolaas van den Eijkel pas enige jaren later komen. Vooralsnog stelde hij alles in het werk om zijn huis en bollenschuur, die overigens voor 100.000 gulden verzekerd was, via goedlopende zaken terug te verdienen.